Spółka akcyjna – odpowiedzialność członków zarządu

Upadłość przedsiębiorstwa to zawsze trudna chwila, zarówno dla właścicieli biznesu, jak i pracowników czy kontrahentów. Czasem jednak jest to krok, którego w żaden sposób nie da się uniknąć. Jakie zobowiązania ciążą jednak na osobach zasiadających w zarządzie spółki?

Jaka jest odpowiedzialność prawna zarządu od momentu ogłoszenia upadłości firmy? Kwestia ta jest dość skomplikowana i opiera się na szeregu obowiązków oraz przywilejów spoczywających na jego członkach, z czego wielu przedsiębiorców może sobie nie zdawać nawet sprawy.

Spółka akcyjna – charakterystyka

Wszystkie osoby zasiadające w zarządzie spółki, ponoszą za nią odpowiedzialność. Polega ona zarówno na dbaniu o rozwój i zyski firmy, jak również odpowiadaniu za jej zobowiązania. Jest to niezwykle istotna cecha spółki akcyjnej, gdy w grę wchodzi ogłoszenie upadłości.

Warto tu podkreślić, że spółka akcyjna jest przykładem spółki kapitałowej, która regulowana jest przez kodeks spółek handlowych. Posiada ona osobowość prawną, a także kapitał zakładowy, na który składają się wkłady osób posiadających w niej udziały.

Jak w obliczu takiej charakterystyki działa jednak prawo upadłościowe i co się dzieje, gdy ruszy postępowanie upadłościowe?

Odpowiedzialność prawna zarządu

Odpowiedzialność członków zarządu w przypadku postępowania upadłościowego jest regulowana przez art. 299 Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z jego zapisami, w takiej sytuacji członkowie zarządu solidarnie odpowiadają za zobowiązania spółki, o ile egzekucja przeciwko niej będzie bezskuteczna.

Oznacza to, że przez wierzycieli niewypłacalnego dłużnika, możliwe jest skierowanie roszczeń do majątku spółki lub do członka jej zarządu. Odpowiedzialność tego ostatniego może jednak zostać zniesiona w kilku przypadkach, np.:

• gdy w odpowiednim czasie nastąpiło ogłoszenie upadłości lub otwarto postępowanie restrukturyzacyjne;
• ogłoszenia upadłości nie zgłoszono nie z jego winy;
• upadłość likwidacyjna nie została zgłoszona wnioskiem, a wierzyciel nie poniósł żadnej szkody.

Zadłużenie firmy, a odpowiedzialność zarządu

Ustawodawca w rozbudowany sposób opisał również sytuację, w której członkowie zarządu mogą ponosić odpowiedzialność. Mowa jest tu m.in. o:

• Rejestracja spółki przy użyciu nieprawdziwych danych;
• Wyrządzenie szkody przy tworzeniu spółki;
• Odnotowanie nadmiernych korzyści podczas tworzenia czy podwyższaniu kapitału zakładowego spółki.

Upadłość przedsiębiorstwa może mieć różne przyczyny, a zawsze polega w głównej mierze na wspólnym dochodzeniu roszczeń przez wierzycieli. Sprowadza się też do zakończenia działalności gospodarczej ze względu na zadłużenie. Pierwszym etapem tego procesu jest złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, w którym konieczne jest:

• wskazanie głównego miejsca prowadzenia działalności dłużnika;
• wskazanie dłużnika i jego danych (nazwa, PESEL, nr wpisu KRS);
• wskazanie okoliczności uzasadniających wniosek.

Upadłość firmy wiąże się też z możliwością zawarcia układu z wierzycielami, którego prawomocne zatwierdzenie może oznaczać zakończenie postępowania upadłościowego i walkę o ratowanie przedsiębiorstwa. Konieczne jest wtedy spłacenie zobowiązań dłużnika wobec wierzycieli na ustalonych wspólnie zasadach. Upadłość układowa to w wielu przypadkach jedyny ratunek dla firmy pogrążonej w kryzysie.

Upadłość przedsiębiorstwa to zawsze stresująca sytuacja dla każdej ze stron. Najważniejsze w jej przypadku jest jednak podejmowanie racjonalnych decyzji i stworzenie strategii, dzięki której uda się ograniczyć straty – zarówno ze strony wierzycieli, jak i członków zarządu spółki.